46P/Wirtanen adı verilen kuyrukluyıldız son yıllarda Güneş Sistemi'nde görülen en parlak kuyrukluyıldızlardan biri. Cisim 12 Aralık 2018 gecesi İstanbul Üniversitesi Gözlemevinden görüntülendi. İlk kez 15 Ocak 1948 tarihinde Carl A. Wirtanen tarafından keşfedilen 46P/Wirtanen adlı kuyrukluyıldız, 2018 yılının Yer'e en yakın konumda bulunan kuyrukluyıldızıdır. 46P/Wirtanen kuyrukluyıldızı 1986 günde bir Güneş çevresindeki yörüngesini tamamlamaktadır.

Şekil 1. 46P/Wirtanen kuyrukluyıldızının Gerald Rhemann tarafından elde edilen görüntüsü. © Gerald Rhemann Yeşil rengini siyanojen gazlarından alan komet, 12 Aralık’ta Güneş’e yaklaşmış ve 17 Aralık’ta Dünya’ya en yakın konumunda bulunacaktır. Buzdan çekirdeği yaklaşık 1.2km olan kometin iyon kuyruğu Yer'den bakış doğrultumuzda gözlenemeyip çekirdeğin arkasında kaldığından uzun bir iyon kuyruğu görüntüsü elde edilememektedir.

Şekil 2. Kuyrukluyıldızın İstanbul Üniversitesi Gözlemevi'ndeki İST8 teleskobu ve ona bağlı CCD kamera ile elde edilen görüntüsü. Kuyrukluyıldızlar Güneş Sistemi'nde hareket eden hızlı gökcisimleri olduklarından, bir gözlem gecesi sırasında yıldızlara göre farklı bir hareketleri olduğu görülür. Gözlemevimizden elde edilen 116 tane görüntünün birleştirilmesi ile oluşturulan hareketli görüntüde cismin yıldızlara göre hareketi belirgin bir şekilde görülmektedir.

Şekil 3. Kuyrukluyıldızın gökyüzündeki hareketini gösteren hareketli görüntüler (GIF). 

Şekil 4. 46P/Wirtanen kuyrukluyıldızının gökyüzünde izleyeceği yol. ©Sky & Telescope Dergisi. 46P/Wirtanen kuyrukluyıldızı İstanbul Üniversitesi Gözlemevi Uygulama ve Araştırma Merkezi'nin İST40 adlı öğrenci teleskop sisteminde takılı olan iki farklı teleskop ve kamera ile görüntülenmiştir. Gözlemler 12 Aralık 2018 gecesi Dr. Öğr. Üyesi Sinan Aliş danışmanlığında, doktora öğrencisi Süleyman Fişek ve lisans öğrencileri Merve Ergün, Mustafa Turan Sağlam ve Ayşenur Köse tarafından yapılmıştır. İST40 teleskobu ve kubbesi kısa bir süre önce bakım ve onarımdan geçmiş ve teleskoba gerekli ekipmanlar ve gelişmiş kameralar FBG-2017-23943 numaralı BAP Güdümlü Projesi sayesinde temin edilebilmişti. Kuyrukluyıldızın görüntülendiği kamera tam bir yıl önce aynı gün (12 Aralık 2017) İLK IŞIK gözlemini yapmıştı.

http://gozlemevi.istanbul.edu.tr/wp-content/uploads/2018/12/giphy-1.mp4

Şekil 5. Kuyrukluyıldızın görüntülendiği İST40 teleskobu. © İstanbul Üniversitesi Gözlemevi

İstanbul Üniversitesi Gözlemevi Uygulama ve Araştırma Merkezi