Gözlemevi Olanakları

İstanbul Üniversitesi İST60 Teleskobu - İST60

​

İstanbul Üniversitesi, Fen Fakültesi, Astronomi ve Uzay Bilimleri Bölümü ile Çanakkale Onsekiz Mart Üniversitesi Astrofizik Araştırma Merkezi arasında geliştirilen bir işbirliği ile Onsekiz Mart Üniversitesi Ulupınar Gözlemevi Yerleşkesi’ne kurularak gözlemlerine başlayan IST60 teleskobu çalışmaya devam ediyor.


İlk ışığın 21 Haziran 2011 tarihinde alındığı teleskoptan her iki kurumun araştırmacıları da ortak olarak yararlanıyorlar. Geliştirilen protokol uyarınca gözlem zamanları altışar aylık dilimler halinde paylaştırılıyor.

İST60 Teknik Özellikler

 Model Astelco RC Lightweight
Telescope
 Optik Tasarım     Ritchey-Chretien
 Çap 60 cm
 Odak Oranı   f/8
 Odaklayıcı     FLI Atlas
 Ağırlık ~75 kg
 Kurgu NTM-500
  

​


 21 Haziran 2011 tarihinde İLK IŞIK gözlemi. M51 (Whirlpool) galaksisi ve bu galakside 31 Mayıs 2011 tarihinde meydana gelen süpernova patlaması.

Teleskop, 0.6m çapındaki aynasıyla Türkiye’deki 4. büyük teleskop ve Türkiye’nin öz kaynakları ile sahip olunan 3. en büyük teleskop olma özelliğini taşıyor. Teleskobun üretici firması Almanya merkezli Astelco GmbH. IST60 teleskobu Astelco firmasının Türkiye’deki ikinci teleskobu. İlk teleskop yine Çanakkale Ulupınar Astrofizik Gözlemevi’ne yerleştirilen T122 teleskobu.




IST60 teleskobunun kurgusunu oluşturan NTM-500 adı verilen kundak çok hassas ve hızlı çalışmasıyla tanınıyor. Bu bağlamda, IST60 Türkiye’nin en hızlı teleskobu!


İST60 teleskobunun kurulum hikayesi



 İST60 teleskobunun hareketi


Apogee ALTA U42 CCD Kamera



İST60 teleskobunda Apogee firmasının ürünü olan ALTA U42 CCD kamera ve Bessel UBVRI filtreler kullanılmaktadır.

Apogee ALTA U42 CCD Kamerasının Teknik Özellikleri


 CCD E2V CCD42-40
 Piksel Sayısı     2048 x 2048
 Piksel Boyutu     13.5 ц x 13.5 ц
 Piksel Ölçeği     0,58 "/piksel (43 "/mm)
 Görüş Alanı     19,8´x 19,8´ (27.6´27.6 mm^2)
 Gain*     1.19 (electron / count)
 Read Noise*     11.0 electrons
 Dark Current*     0.25 (electrons / pixel / second)
 Bias Level*     1275 counts
 Dark (120 seconds)*     1350 counts
 Binning 1x1 - 8x8
 Lineer "Full Well"*     65000 (counts) (76000 electrons)
 Poz Süreleri     30 milisaniye – 183 dakika
 Soğutma Ortam sıcaklığının 40-45 derece altı
 Bağlantı USB 2.0

İşaretli değerler, CCD'nin çipini koruyan bölümün arızası ile ilgili Apogee'ye gönderilmesi üzerine yapılan tamirattan sonra yapılan test sonuçlarıdır. Testler J. Rogers (Apogee) tarafından 13.06.2017 tarihinde yapılmıştır.


İST60 Teleskobu Uzaktan Kontrol Kullanım Kılavuzu


İstanbul Üniversitesi Gözlemevi Öğrenci Teleskobu - İST40



İstanbul'un en büyük çaplı teleskobu (40cm); Merkezimizin toplum bilim projelerinde ve etkinliklerinde planetaryumumuz ile birlikte öğrencilere, misafirlere ve tüm ziyaretçilere İstanbul da gökyüzünün izlenebilmesi olanağını sunar. Aynı zamanda bu teleskop Astronomi ve Uzay Bölümü öğrencilerinin uygulama teleskobudur.

 

İstanbul Üniversitesi Gözlemevi Tarihi Teleskobu (Astrograf)



Gözlemevi’nin en önemli gözlem aleti 30 cm açıklıklı ve 200 cm odak uzaklıklı astrograftır. Dört mercekli bu dürbün sistemiyle 24 x 24 cm ebadında geniş alan gökyüzü görüntüleri alınabilmektedir. Güneş gözlemlerinde kullanılan bileşen dürbünleri de bulunan bu astrograf, 11 Aralık 1935 tarihinde Alman Carl-Zeiss Jena firmasına ısmarlanmış, 25 Eylül 1936 tarihinde İtalya-Trieste üzerinden demonte vaziyette (12 parça halinde) gemiyle İstanbul’a getirilmiş, ve yine 1936 sonbaharında halihazırdaki kubbesine yerleştirilmiştir. Ekvatoral yerleşimli olan dürbün sistemi, tarihi önemi dışında, modern yardımcı gözlem aletleriyle donatılan ve özellikleri aşağıda verilen 12 ve 13 cm açıklıklı bileşen dürbünleri itibariyle, halen Güneş’in atmosfer tabakalarının bilimsel gözlemlerinde kullanılmaktadır. Aynı sistem, kimi dersler dahilindeki gece ve gündüz gözlemleriyle öğretim faaliyetlerimizi de desteklemekte, ayrıca toplumu bilgilendirmek ve bilim kültürünün oluşumuna katkıda bulunmak amacıyla düzenlediğimiz halka açık etkinliklerimizle astronomiye ilgi duyanların hizmetine sunulmaktadır.


Görüntüleme ve arşiv maksadıyla uzun yıllar uyguladığımız klasik fotoğrafçılık teknikleri (fotoğraf çekimi ve banyosu) günümüzde yerini sayısal fotoğrafçılık tekniği (CCD görüntüleme) ile değiştirmiştir. Astrograf dürbününe bağlı olan paralel optik yollu dürbünlerimizden 12 cm açıklıklı olanı, Güneş’in renk küre (kromosfer) tabakasını gözlemek üzere dar bant geçirgenlikli bir Hα filtresi ve yüksek ayırma güçlü astronomik bir CCD kamera ile donatılmıştır. Bu dürbün ile başlıca kromosfer tabakasındaki Güneş parlamaları ve madde çıkışları gibi olayların takibi yapılmakta, görüntüleri alınmaktadır. 13 cm açıklıklı olanı ise Güneş’in ışık küre (fotosfer) tabakasının gözlemlerinde kullanılmakta olup, bununla, odak arkasına yerleştirilen düzlem üzerinde 20 cm çaplı bir iz düşüm görüntüsü oluşturulmak suretiyle Güneş leke gruplarının çizim ve takibi yapılmaktadır.




​

Astrograf ve Beraberindeki Dürbün Sistemlerinin Özellikleri


Astrograf: Açıklığı (objektif çapı) 30 cm, odak uzaklığı 150 cm’dir. Astrofotoğrafik maksatlarla kullanılmakta, odağa yerleştirilen cam plaklar vasıtasıyla, en büyüğü 24×24 cm olmak üzere bir kaç farklı ebatta görüntü alınabilmektedir.

Işıkküre (Fotosfer) Dürbünü : Açıklığı 13 cm, odak uzaklığı 200 cm’dir. Başlıca, elde edilen 25 cm çaplı iz düşüm fotosferik görüntü elemanlarının (Güneş lekeleri ve plaj alanlarının) çizilmesi amacıyla kullanılmaktadır.

Renkküre (Kromosfer) Dürbünü : Açıklığı 12 cm, odak uzaklığı 232 cm’dir. Beraberinde bulunan bir monokromatik filtre (H_alpha- Lyot Filtresi) ve odak düzlemine yerleştirilmiş olan bir fotoğraf makinası (Canon F1) ile birlikte, Güneş’in kromosfer tabakası yapı ve olaylarının gözleminde kullanılmaktadır.

Kılavuz Dürbün: Açıklığı 7 cm, odak uzaklığı 90 cm’dir. Gözlenecek gökyüzü bölgesi veya obje, öncelikle görüş alanı diğerlerinden çok daha büyük olan bu küçük dürbün yardımıyla tespit edilir.



 Renklendirilmiş    Orijinal     İşlenmiş





İstanbul Üniversitesi Fen Fakültesi E.C.A. Planetaryumu

Elginkan Vakfı’nın desteğiyle kurulan “İstanbul Üniversitesi Fen Fakültesi E.C.A. Planetaryumu” 25 Aralık 2017 Pazartesi günü, Rektörümüz Prof. Dr. Mahmut AK’ın teşrif ve himayesinde, ELGİNKAN Holding Yönetim Kurul Başkanı Sn. Gaye AKÇEN’in ve ELGİNKAN Topluluğu mensuplarının ve konukların teşrifleri ile açılmıştır.,
























İstanbul Üniversitesi ve E.C.A. işbirliği ile İÜ Fen Fakültesi Astronomi ve Uzay Bilimleri Bölümü Bina Kompleksi içerisinde açılan planetaryum, Türkiye’nin bir üniversite birimi içinde kurulmuş, eğitim-öğretim ve halka açık etkinlikler için kullanılacak ilk 4K çözünürlüklü planetaryumudur. 39 koltuk kapasitesiyle üniversite öğrencilerine ve halkımıza hizmet edecektir. Planetaryumun sunum sistemi, 10 adet özel projektör, 8 birimli çevresel ses sistemi, yüksek başarımlı bir bilgisayar ve özel ışıklandırmayla oluşturulmuştur. Halen gelişmiş ülkelerdeki planetaryumlarda gösterilen yüksek nitelikli filmlere sahip olan planetaryum, aynı zamanda üniversite öğrencileri için bir laboratuvar gibi de çalışmaktadır.





Türkiye’de bir Astronomi ve Uzay Bilimleri Bölümünde ilk kez kurulan profesyonel nitelikteki bu planetaryum sayesinde, bölümümüz öğrencileri müfredatlarındaki pek çok konuyu etkileyici bir görsel sunumla öğrenme şansına sahip olmaktadır.




Bu planetaryumun belki de en önemli özelliği, hem gündüz saatlerinde Güneş, hem de gece saatlerinde Ay, gezegenler yıldızlar vb cisimlerin gözlenebildiği gözlemevleri, uzman astronomların sunumlar yaptığı salonlar, bir astronomi koleksiyonu gibi birçok imkanı da konuklarına sunabiliyor olmasıdır.

Planetaryumumuz İstanbul’daki önemli bir eksikliği doldurmakta, başta ilk, orta ve lise dengi okullar olmak üzere, tüm halkımıza hizmet etmektedir.







İstanbul Üniversitesi Fen Fakültesi E.C.A. Planetaryumu etkinlikleri hakkında bilgi almak için Astronomi ve Uzay Bilimleri Bölümü Bilim-Toplum Etkinlikleri sayfamızı ziyaret edebilirsiniz.


http://astronomi.istanbul.edu.tr/bilimtoplum/